Mevsimsel Depresyon: Mevsimler Değişirken Ruh Haliniz de Değişiyor Mu?
Mevsimsel depresyon, hava koşullarının değişmesiyle ortaya çıkan ruh hali dalgalanmaları ile karakterizedir. Kış tipi depresyon güneş ışığı eksikliğiyle, yaz tipi depresyon ise uyku bozukluklarıyla ilişkilidir. Belirtileri ve başa çıkma yöntemleri ele alınıyor.
Editör
Mevsimsel Depresyon: Mevsimler Değişirken Ruh Haliniz de Değişiyor Mu?
İYİ PSİKOLOG / TÜRKİYE
Mevsimlerin değişmesiyle birlikte ruh halinizde dalgalanmalar hissediyor musunuz? Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı'nda (DSM-5) "Mevsimsel Özellikli Majör Depresif Bozukluk" olarak tanımlanan mevsimsel depresyon, değişen hava koşullarıyla birlikte ortaya çıkan depresif belirtileri içerir.
Havaların soğuduğu ve günlerin kısaldığı sonbahar ve kış aylarında daha yaygın olarak görülen bu durum, genellikle "Kış Tipi Depresyon" olarak adlandırılır. Ancak, yaz aylarında da depresif belirtiler yaşanabilir ve bu durum "Yaz Tipi Depresyon" olarak bilinir.
Mevsimsel Depresyonun Nedenleri ve Risk Faktörleri
Prof. Dr. Göğcegöz, kış depresyonunun güneş ışığı eksikliğinden, yaz depresyonunun ise uyku-uyanıklık döngüsündeki bozukluklardan kaynaklandığını belirtiyor. Yaşanılan bölgenin iklimi, mevsimsel depresyonun türünü etkileyebilir. Sıcak iklime sahip bölgelerde yaz tipi depresyon daha yaygınken, soğuk iklimlerde yaşayanlarda kış tipi depresyon daha sık görülür.
Bir araştırmada Hollanda’da kış tipi depresyon oranı %3, yaz tipi depresyon oranı %0.01 olarak belirlenirken; Tayland’da yaz tipi depresyonun %6, kış tipi depresyonun ise %1 oranında görüldüğü tespit edilmiştir.
Mevsimsel Depresyonun Belirtileri
Genel depresif belirtiler şunlardır:
-
Depresif ruh hali
-
İlgi ve zevk kaybı
-
Halsizlik ve düşük enerji
-
Umutsuzluk ve değersizlik hissi
-
Konsantrasyon güçlüğü
-
Ölüm veya intihar düşünceleri
Kış Tipi Depresyon Belirtileri:
-
Aşırı uyku (hipersomni)
-
Aşırı yemek yeme ve kilo artışı
-
Sosyal geri çekilme
Yaz Tipi Depresyon Belirtileri:
-
Uykusuzluk
-
İştahsızlık ve kilo kaybı
-
Çabuk sinirlenme, öfke ve ajitasyon
-
Huzursuzluk ve anksiyete
Kış Tipi Depresyonla Başa Çıkma Yöntemleri
Prof. Dr. Göğcegöz, kış aylarında depresyon belirtilerini azaltmak için doğal ışığa çıkmanın önemini vurguluyor. "Ne kadar gün ışığı alırsanız o kadar iyidir. Gün içinde yürüyüş yapmak, gün ışığı ile doğrudan temas kurmak depresif belirtileri azaltır. Ayrıca, ışık terapisi bir uzman kontrolünde uygulanabilir."
Diğer öneriler:
-
Daha parlak ampuller kullanmak
-
Gece uykusuna dikkat etmek
-
Sabah uyanınca ışığı açarak güne başlamak
-
Protein açısından zengin ve karbonhidrattan fakir beslenmek
-
Mineral ve vitamin desteği almak
Yaz Tipi Depresyonla Başa Çıkma Yöntemleri
-
Uyku düzenine dikkat etmek
-
Karartma perdeleri kullanmak
-
Serin ortamlarda vakit geçirmek
-
Mümkünse klima olan alanları tercih etmek
Eğer depresif belirtiler şiddetleniyor ve intihar düşünceleri eşlik ediyorsa, vakit kaybetmeden bir psikiyatri uzmanına başvurmak çok önemlidir.
