Jinekolojik kanserlerde erken teşhis hayat kurtarıyor!
Jinekolojik kanserler arasında yer alan rahim, rahim ağzı ve yumurtalık kanserleri belirti vermeden ilerleyebilir. Kadın Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Mehmet Bekir Şen, erken teşhis ve düzenli taramanın hayati önem taşıdığını vurguluyor.
Editör
Jinekolojik kanserlerde erken teşhis hayat kurtarıyor!
BİLGE DOKTOR / TÜRKİYE
Rahim, rahim ağzı ve yumurtalık kanserleri sessizce ilerleyerek kadın sağlığını tehdit ediyor. Ancak rutin jinekolojik muayeneler ve HPV aşısı ile bu risklerin önüne geçmek mümkün. Op. Dr. Mehmet Bekir Şen, erken teşhisin gücünü ve hayat kurtaran önlemleri anlatıyor.
Kadın kanserlerinde erken tanının önemi artıyor
Kadın sağlığını tehdit eden en önemli hastalıklar arasında yer alan jinekolojik kanserler, çoğu zaman belirti vermeden ilerliyor. Türkiye’de özellikle rahim ve rahim ağzı kanseri yaygın görülürken, yumurtalık kanseri geç teşhis edilmesi nedeniyle ölümcül seyredebiliyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Mehmet Bekir Şen, bu hastalıklarda erken teşhisin hayat kurtarıcı olduğunun altını çiziyor.
“Kadınlar, bir şikayetleri yoksa doktora gitmeyi erteleyebiliyor. Ancak bu hastalıklar sinsice ilerleyebilir. Düzenli kontroller sayesinde çok erken evrede teşhis konulabilir ve tedaviyle sağlıklı bir yaşam sürdürülebilir,” diyor Op. Dr. Şen.
Türkiye’de jinekolojik kanserler yaygınlaşıyor
2020 GLOBOCAN verilerine göre Türkiye’de rahim kanseri, en sık görülen jinekolojik kanser türlerinden biri. Rahim ağzı (serviks) kanseri ise ulusal tarama programları sayesinde daha az sıklıkla görülüyor. Ancak yumurtalık kanseri hâlâ en riskli kadın kanserlerinden biri olmaya devam ediyor. Bunun temel sebebi, genellikle ileri evrede teşhis edilmesi.
Jinekolojik kanserlerde risk faktörleri
Op. Dr. Mehmet Bekir Şen’e göre jinekolojik kanserlerin farklı nedenleri bulunuyor:
-
Rahim (Endometrium) kanseri: Menopoz sonrası sık görülüyor. Obezite, yüksek östrojen, erken adet görme ve geç menopoz riski artırıyor.
-
Rahim ağzı (Serviks) kanseri: En önemli neden HPV enfeksiyonu. Sigara, erken yaşta cinsel ilişki ve bağışıklık sistemi zayıflığı diğer riskler arasında.
-
Yumurtalık (Over) kanseri: Genetik yatkınlık başlıca neden. BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonu taşıyan kadınlarda risk %40-60 arasında.
Kadınlar ne yapmalı? Erken teşhis için 4 temel adım
-
Rutin Jinekolojik Muayeneler: Her kadının yılda en az bir defa jinekolojik muayeneden geçmesi gerekiyor. 21 yaşından itibaren PAP smear ve 30 yaşından sonra HPV testi ile düzenli taramalar yapılmalı.
-
HPV Aşısı: 9-26 yaş arasında önerilen aşı, 45 yaşına kadar etkili. Serviks kanserinin %99’unu önleyebilir.
-
Sağlıklı Yaşam: Dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve ideal kiloda kalmak; östrojen bağımlı tümörleri önlemek için kritik.
-
Sigara ve Alkolü Bırakmak: Özellikle sigara, rahim ağzı kanseri için ciddi bir risk faktörü.
Tarama programlarına katılım artırılmalı
Türkiye’de 30-65 yaş arası kadınlara her 5 yılda bir HPV + smear testi ücretsiz olarak sunuluyor. Ancak bu fırsattan yeterince faydalanılmıyor. Op. Dr. Şen, bu konuda bilinçlendirme kampanyalarının yaygınlaştırılması gerektiğini belirtiyor. “Tarama yaptıran kadınların sağlıklı kalma oranı çok yüksek. Bu nedenle mobil sağlık hizmetleri, eğitim programları ve aşılama kampanyaları daha çok desteklenmeli,” diye ekliyor.
Hayat kurtaran bir hikaye: Belirtisiz ilerleyen kanser erken teşhisle fark edildi
Op. Dr. Şen, genç bir hastasında rastlantı sonucu konulan serviks kanseri teşhisini şu sözlerle anlatıyor:
“34 yaşındaki bir hastam yalnızca adet düzensizliği nedeniyle muayeneye gelmişti. Hiçbir belirtisi yoktu. İçgüdüsel olarak smear testi yaptım. Sonuçlar rahim ağzı kanserini gösterdi. Erken evrede yakaladık, tedavi tamamlandı ve şu an sağlıklı. Eğer bu kontrol olmasaydı belki yıllar sonra geç kalacaktık.”
Kadınlar için en büyük güç: Erken teşhis
Op. Dr. Mehmet Bekir Şen tüm kadınlara şu çağrıyı yapıyor:
“Belirti beklemeyin, yılda bir kez jinekolojik muayene yaptırın. HPV aşısı olun, sağlıklı yaşayın. Unutmayın, erken teşhis hayat kurtarır!”
