Zeytinyağı ve Nörolojik Etkileri: Akdeniz Diyeti ve Bilişsel Sağlık Üzerindeki Güçlü Etkileri

Zeytinyağının bilişsel sağlık üzerindeki etkileri, Alzheimer ve demans gibi nörolojik hastalıklara karşı koruyucu özellikleri ve Akdeniz diyetinin bilişsel fonksiyonları destekleyen etkileri üzerine detaylı bir inceleme.

Editör

Jan 20, 2025 - 21:54

Zeytinyağı ve Nörolojik Etkileri: Akdeniz Diyeti ve Bilişsel Sağlık Üzerindeki Güçlü Etkileri

Zeytinyağı ve Nörolojik Etkileri: Akdeniz Diyeti ve Bilişsel Sağlık Üzerindeki Güçlü Etkileri

İYİ PSİKOLOG / TÜRKİYE

Zeytinyağı ve Bilişsel Sağlık
Zeytinyağı, insan sağlığı üzerindeki birçok faydası ile bilinirken, özellikle nörolojik sistem üzerindeki etkileri dikkat çekmektedir. Akdeniz diyetinin temel bir bileşeni olan zeytinyağı, içerdiği fenolik bileşikler sayesinde oksidatif stresi azaltarak nörodejeneratif hastalıklara karşı koruyucu bir etki sağlayabilir. Alzheimer, Parkinson, Huntington, Multipl Skleroz ve Serebral İskemi gibi hastalıklar üzerinde yapılan araştırmalar, zeytinyağının bu alanlarda fayda sağlayabileceğini göstermektedir (Martínez-Huélamo ve ark., 2017).

Zeytinyağı ve Akdeniz Diyeti: Koruyucu Etkiler
Akdeniz diyeti, zeytinyağını temel yağ kaynağı olarak benimser ve bu diyetin özellikle bilişsel fonksiyonlar üzerinde olumlu etkiler sağladığı çeşitli çalışmalarla desteklenmiştir. McEvoy ve arkadaşlarının 5.907 birey ile gerçekleştirdiği çalışmada, Akdeniz diyetine yüksek uyum gösteren grupların, düşük uyum gösterenlere göre bilişsel bozulma riskinde %35 oranında azalma sağladığı bildirilmiştir (p<0,001). Benzer şekilde, Morris ve arkadaşlarının 960 bireyle yaptığı bir araştırmada, MIND diyetine yüksek uyum sağlayan bireylerin bilişsel yaşlarının yaklaşık 7,5 yıl daha genç olduğu tespit edilmiştir (Morris ve ark., 2015).

Zeytinyağı Tüketimi ve Alzheimer Hastalığı
Avustralya’da gerçekleştirilen bir çalışmada, Akdeniz diyetine uyumun Alzheimer hastalığı olan bireylerde daha düşük olduğu görülmüştür (Gardener ve ark., 2012). Ayrıca HELIAD projesinde 1.864 birey incelenmiş ve Akdeniz diyeti puanı yüksek olan bireylerde Alzheimer ve demans riskinin anlamlı derecede azaldığı belirtilmiştir (Anastasiou ve ark., 2017).

PREDIMED Projesi Bulguları: Nörolojik Sağlık ve Zeytinyağı
PREDIMED projesi kapsamında gerçekleştirilen araştırmalar, zeytinyağının nörolojik sağlık üzerindeki olumlu etkilerini kanıtlamaktadır. 6,5 yıl süren bir çalışmada, doğal sızma zeytinyağı tüketen bireylerde bilişsel bozulmanın azaldığı gözlenmiştir (Martínez-Lapiscina ve ark., 2013). Benzer şekilde, Galilea-Zabalza ve arkadaşlarının çalışması, Akdeniz diyetine uyum gösteren bireylerin mental sağlıklarının daha iyi olduğunu ortaya koymuştur (p<0,001).

Zeytinyağının Bilişsel Fonksiyonlara Etkisi: Meta-Analiz Verileri
Loughrey ve arkadaşlarının 41.492 birey ile gerçekleştirdiği bir meta-analiz, Akdeniz diyetinin yaşlı bireylerde bilişsel fonksiyonları olumlu yönde etkilediğini göstermiştir. Ayrıca, 3C çalışmasında zeytinyağı tüketen bireylerde görsel hafıza kaybının daha yavaş ilerlediği bildirilmiştir (Berr ve ark., 2009).

Sonuç
Zeytinyağı, fenolik bileşenlerinin antioksidan ve anti-enflamatuvar özellikleri sayesinde nörolojik sağlık üzerinde güçlü koruyucu etkiler sağlayabilir. Akdeniz diyetine yüksek uyum, bilişsel fonksiyonların korunmasında ve demans gibi hastalıklara karşı koruyucu bir önlem olarak öne çıkmaktadır. Zeytinyağını günlük beslenme düzenine dahil etmek, yalnızca fiziksel değil, bilişsel sağlık için de önemli bir yatırımdır.