Kemoterapi Sırasında Greyfurt ve Nar'a Dikkat: En Çok Merak Edilen Sorular
Kemoterapi sürecinde greyfurt ve nar tüketimine dikkat edilmesi, beslenme önerileri ve yan etkiler hakkında detaylı bilgiler veriliyor.
Editör
Kemoterapi Sırasında Greyfurt ve Nar'a Dikkat: En Çok Merak Edilen Sorular
İYİ PSİKOLOG / TÜRKİYE
Kemoterapi, kanser tedavisinde her geçen gün umut ışığı oluşturan önemli bir yöntem olmasının yanı sıra, hastalarda çeşitli korku ve endişelere de neden oluyor. Liv Hospital Medikal Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Duygu Derin, kemoterapi ile ilgili en çok merak edilen beş soruya yanıt vererek, hastaların tedavi sürecinde bilinçli ve dikkatli olmalarını öneriyor.
Kemoterapi uygulanan ilaçların vücutta farklı organlar üzerinden atılması, yan etkilerin ve iyileşme sürecinin kişiden kişiye değişmesine neden oluyor. Kemoterapinin bitiminden yaklaşık üç hafta sonra kan değerlerinin normale döndüğü, bağışıklık sisteminin büyük ölçüde toparlandığı belirtiliyor. Ancak, özellikle yorgunluk hissinin birkaç ay daha sürebileceği ve kemoterapi ilaçlarının vücuttan tamamen atılmasının altı ay ile bir yıl arasında değişebileceği ifade ediliyor. Kadın hastalar için gebelik planlaması da tedavi sonrası döneme bırakılırken, meme kanseri tedavisinde üç ila beş yıl arası takip sürecine dikkat çekiliyor. Bu süreçte hastaların, kendilerini dinleyerek dinlenmeye özen göstermeleri ve doğru stres yönetimi uygulamaları büyük önem taşıyor.
Kemoterapi sırasında beslenme konusu da sıkça merak edilen bir alan. Uzmanlar, tedavi sürecinde proteinden ve vitaminden zengin, hazmı kolay gıdaların tercih edilmesini öneriyor. Kemoterapi nedeniyle bazı gıdalar bulantı ve tiksinti yaratabiliyor; bu durumda hastaların daha önce alışkın oldukları yemekleri tüketmeleri tavsiye ediliyor. Özellikle greyfurt tüketiminin kemoterapi ilaçlarının karaciğer metabolizmasını etkilediği ve bu nedenle kesinlikle kaçınılması gerektiği vurgulanıyor. Aynı aileden olan portakal, limon ve diğer turunçgillerin ise tüketilmesinde sakınca bulunmadığı belirtiliyor. Nar meyvesinin de kemoterapi ilaçlarıyla etkileşime girebileceği için, bu meyvenin de tüketilmemesi öneriliyor. İlave olarak, kemoterapi ilaçlarının bağırsak hareketlerini etkileyebileceği, bu nedenle kabızlık veya ishal gibi durumlarda doktorun önerdiği önlemlerin alınması gerektiği hatırlatılıyor.
Kemoterapi sürecinde en sık karşılaşılan yan etkiler arasında bulantı, kusma, kabızlık ve ishal bulunuyor. Günümüzde bu yan etkileri hafifletecek güçlü ilaçlar mevcut; bu ilaçlar damar yoluyla veya ağızdan verilerek hastaların yaşam kalitesini artırıyor. Ayrıca, kemoterapi sonrası ilk hafta hastalarda belirgin bir halsizlik görülürken, ikinci haftadan itibaren iyileşme sürecinin hızlandığı gözlemleniyor. Açık havada yapılan kısa yürüyüşlerin, hastaların moralini yükselttiği ve vücudun toparlanmasına katkıda bulunduğu biliniyor. Ağızda oluşan yaralar ve pamukçuk gibi enfeksiyonların önlenmesi için ağız hijyenine dikkat edilmesi, günde dört kez karbonatlı su ile ağız gargarası yapılması öneriliyor.
Cinsel yaşam da kemoterapi sürecinde önemli konular arasında yer alıyor. Tedavi sürecinde yorgunluk, halsizlik ve duygusal dalgalanmalar cinsel ilişkiyi olumsuz etkileyebiliyor. Ancak, genel olarak kemoterapi sırasında cinsel ilişki yasaklanmıyor. Kanserin etkilenen bölgesine bağlı olarak veya lökosit sayısının düşmesi gibi özel durumlarda geçici olarak cinsel yaşamın kısıtlanması gerekebilir. Bu durumlar dışında, sevgi ve şefkat dolu cinsel ilişkinin hastaya moral kaynağı olduğu ve tedavi sürecinde destekleyici rol oynadığı ifade ediliyor. Ayrıca, ilaçların cinsel yolla bulaşamayacağına dair yanlış bilgilerin giderilmesi de önem arz ediyor.
Doktor-hasta ilişkisinin kemoterapi sürecinde ne kadar hayati olduğunun altını çizen Prof. Dr. Derin, hastaların yan etkiler konusunda detaylı bilgilendirilmesi ve sorun yaşadıklarında doktorlarıyla iletişimde kalmalarının, tedavi sürecinde psikolojik destek açısından büyük katkı sağladığını belirtiyor. Hastaların kendilerini ifade edebilmeleri, doktorlarından vakit alabilmeleri ve sıcak, samimi bir iletişim kurabilmeleri, tedaviye uyum sağlamalarında belirleyici oluyor. Bu şekilde, kemoterapi sürecinde ortaya çıkan duygusal kırılganlıkların ve stresin azaltılması mümkün hale geliyor.
Kemoterapi sürecinde hastaların kendilerini iyi hissetmeleri, tedavinin başarılı sonuçlanması açısından kritik öneme sahip. Doğru beslenme, düzenli dinlenme, doktor-hasta ilişkisi ve sosyal destek mekanizmaları, hastaların yaşam kalitesini artırırken, tedavinin yan etkilerini de minimize ediyor. Kanser tedavisinde hastaların, kendi doktorları gibi davranarak vücutlarının sinyallerini dikkate almaları ve uygun önlemleri zamanında almaları, tedavi sürecinde büyük fark yaratıyor.
